DIEPER IN DE ROERCONSTRUCTIE: HET TECHNISCH HART VAN DE BESTURING
Als keuringsspecialist zie ik dagelijks hoe belangrijk de roerconstructie is voor de veiligheid en prestaties van een schip. De roerconstructie is een samenspel van techniek, materiaalkeuze en doordacht ontwerp. In deze blog duik ik dieper in de technische kant van het roer, met praktijkvoorbeelden en aandacht voor de cruciale details die het verschil maken tussen een soepel sturend schip en een potentieel risico op het water.
De Opbouw van een Roerconstructie
Een typische roerconstructie bestaat uit meerdere essentiële onderdelen:
- Roerblad: Het deel dat in het water steekt en de koers bepaalt.
- Roerkoning: De as waaraan het roerblad vastzit en die de krachten van het stuurwiel of de helmstok opvangt.
- Hennegatskoker: De buis waardoor de roerkoning naar binnen loopt, vaak voorzien van lagers voor soepele beweging.
- Lagers: Glij- of rollagers die zorgen voor een lichte en nauwkeurige besturing.
- Aansluitingen op het bedieningssysteem: Denk aan kwadranten, stuurkabels of hydraulische systemen.
Materialen en Constructiemethoden
De keuze van materialen is cruciaal voor de levensduur en betrouwbaarheid van het roer. Veel voorkomende materialen zijn:
- RVS 316: Zeewaterbestendig roestvast staal voor roerkoningen, vanwege de hoge sterkte en corrosiebestendigheid.
- Aluminium: Lichter, maar gevoeliger voor vermoeiing en corrosie, vooral bij onjuiste montage of overbelasting.
- Epoxy-laminaat met schuimkern: Veel moderne roerbladen zijn opgebouwd uit een kern van schuim, omhuld met glasvezelversterkte epoxy. Dit levert een licht, stijf en sterk roerblad op.
- Woodcore: Een kern van hout (vaak red cedar) met epoxy-laminaat voor extra sterkte, zonder risico op corrosie of elektrolyse.
Typische Slijtagepunten
Bij een roer zijn er een aantal plekken waar slijtage vaak optreedt en waar ik als keuringsspecialist altijd extra op let. Denk aan speling op de roerkoning, versleten of droge lagers, haarscheuren of delaminatie in het roerblad, en corrosie bij metalen onderdelen. Ook kan het bedieningsmechanisme slijten, zoals stuurkabels of hydrauliek. Deze slijtagepunten ontstaan door de voortdurende belasting, waterdruk, schokken en ouderdom. Regelmatige inspectie en tijdige vervanging zijn daarom essentieel voor een veilige vaart.
Praktijkvoorbeeld: Vernieuwing van een Roerconstructie
Bij een recente klus bleek het roerblad ernstig ingewaterd en gedelamineerd. De aanpak was als volgt:
- Het roer werd verwijderd, het oude doorweekte schuim verwijderd, en de roerkoning kon hergebruikt worden.
- De roerkoning werd nauwkeurig ingelamineerd in het roerblad, waarna de schalen weer werden verlijmd en gevuld met epoxyschuim.
- Tegelijkertijd werden uiteraard ook de lagers vervangen zodat er weer jaren probleemloos kon worden gevaren.
Aandachtspunten bij de Keuring
Tijdens een aankoopkeuring let ik extra op:
- De staat van de roerkoning (corrosie, scheuren, speling).
- De integriteit van het roerblad (delaminatie, vocht, blaasvorming).
- De lagers en hennegatskoker (slijtage, lekkage).
- De bevestiging en uitlijning van het hele systeem, want een kleine afwijking kan grote gevolgen hebben voor de besturing.
Roer als Slijtage-onderdeel
Nogmaals: het roer is een slijtage-onderdeel. Na 20 tot 30 jaar intensief gebruik is het normaal dat roer, roerkoning en lagers aan vervanging toe zijn. Dit is geen teken van slechte kwaliteit, maar een logisch gevolg van jarenlang zware belasting.
Bij vervanging geldt vaak de zogenaamde “nieuw voor oud”-regeling. Dit betekent dat je bij de vergoeding of waardebepaling rekening houdt met de leeftijd van het oude roer. Je krijgt niet de volledige nieuwwaarde vergoed, maar een bedrag dat past bij de restwaarde van het gebruikte roer. Zo blijft de regeling eerlijk en transparant, zonder dat je financieel ‘beter’ uit bent dan de werkelijke waarde.
Tot Slot
De roerconstructie is technisch complexer dan veel mensen denken. Goed onderhoud, vakkundige inspectie en tijdige vervanging zijn essentieel voor een veilige vaart. Zie het roer als het hart van de besturing – en geef het de aandacht die het verdient!